Cornelis Jacobsz van Enkhuizen

Cornelis Jacobsz uit Enkhuizen was tweede konstabel op het fregat Huis te Warmelo. Samen met de eerste konstabel en de konstabelsmaten zag hij toe op de kanonnen en ammunitie, inclusief de voorraad buskruit. Zeker op een oorlogsschip was dat een belangrijke taak.
De naam Cornelis Jacobsz is een mager startpunt voor een zoektocht naar deze opvarende in de archieven. In Enkhuizen woonden omstreeks 1715 immers wel meer mannen die zo heetten. Maar een aanwijzing in de betaalrol van het fregat zet ons op een spoor.

 

25 augustus 1715

De betaalrol noemt een zekere Christina Jans als ontvanger van de resterende soldij van Cornelis Jacobsz. Via de persoonsnamenindex van het Westfries Archief leidt de combinatie van deze twee namen naar de doopinschrijving van Marretje. Dit meisje werd op 25 augustus 1715 in de lutherse kerk te Enkhuizen gedoopt. Volgens het doopboek waren Cornelis Jacobsz Bruin en Margrietje Jans de ouders van Marretje. Christina Jans staat als een van de getuigen opgetekend.(1)
De doopdatum is opvallend. Die is gelijk aan de datum waarop de Huis te Warmelo in de Finse Golf verongelukte. Als Cornelis Jacobsz Bruin inderdaad de tweede konstabel is, was hij in ieder geval niet bij de doop van zijn dochter aanwezig. Overigens moet dat in zeevarende gemeenschappen betrekkelijk vaak zijn voorgekomen. Van twee opvarenden uit Medemblik was al eerder vastgesteld dat zij bij de doop van hun kind afwezig waren.(2)

 

Huwelijk

Cornelis Jacobsz en Margrietje Jans trouwden op 12 januari 1710. Van de ondertrouw en hun huwelijk zijn drie registraties gevonden.(3) Hierbij is van de bruidegom uitsluitend de voornaam en patroniem vastgelegd. De achternaam Bruin kennen we alleen van de doopinschrijving uit 1715.
De drie registraties bevatten interessante informatie over Cornelis Jacobsz.
Allereerst wijzen ze op een buitenlandse komaf. De wieg van de bruidegom stond in Denemarken. Bij de registratie van de huwelijksafkondiging staat dat Cornelis Jacobsz uit Graudiep afkomstig was. Hiermee wordt de kuststreek bij Esbjerg aangeduid. Het lidmaten- en trouwregister van de lutherse gemeente in Enkhuizen geeft de Deense stad Ribe als zijn herkomstplaats.
Cornelis Jacobsz was niet eerder getrouwd geweest. Volgens het register van huwelijksafkondigingen trad hij als jongeman met Margrietje Jans in het huwelijk. Het paar betaalde een bedrag van 6 gulden aan impost. Daarmee vielen Cornelis en Margrietje in de een na laagste belastingklasse maar behoorden ze niet tot de categorie onvermogenden.

 

Margrietje Jans

Margrietje Jans kwam uit Enkhuizen en woonde ten tijde van haar huwelijk aan de Nieuwe Haven. Vlak voor haar huwelijk met Cornelis Jacobsz werd ze belijdend lid van de lutherse kerk.(4) Dat zij in Enkhuizen was geboren, staat wel vast. Een goede kandidaat is de in 1685 gedoopte Margrietje, dochter van Jan Thomasz en … Christina Jans.(5) Laatstgenoemde is een bekende naam uit de betaalrol van de Huis te Warmelo!
De trouwboeken van Enkhuizen onthullen dat Margrietje Jans nog een keer in het huwelijksbootje stapte. Als weduwe van Cornelis Jacobsz gaf ze op 6 september 1716 het jawoord aan plaatsgenoot Daniel Davidsz. Haar tweede echtgenoot was ook weduwnaar en had twee kinderen uit een eerder huwelijk.(6) De tijdspanne tussen het ongeluk met de Huis te Warmelo en het huwelijk met Daniel Davidsz bedraagt slechts een jaar. Aangezien van Cornelis Jacobsz geen overlijden in de begraafboeken of impostregisters van Enkhuizen is teruggevonden, moet hij rond 1715 elders zijn overleden. Zeer waarschijnlijk vond deze Deense immigrant de dood in de Finse Golf, op de dag dat zijn dochter Marretje in Enkhuizen werd gedoopt.

 

Afbeelding: Bladzijde uit het doopboek van de lutherse gemeente in Enkhuizen. De tweede inschrijving van onder is de doop van Marretje, dochter van Cornelis Jacobsz Bruin en Margrietje Jans. Dankzij de vermelding van getuige Christina Jans kan een relatie worden gelegd met de tweede konstabel van het fregat Huis te Warmelo. (Westfries Archief)

 

(1) Westfries Archief (WFA), DTB Enkhuizen, inv.nr. 38, 25 augustus 1715.
(2) Peter Swart, ‘Fregat Huis te Warmelo. Een Westfries oorlogsschip in Finse wateren’, in: West-Friesland Oud & Nieuw 88e jaarboek, Hoorn, 2021, p. 79-80. Lees hier het artikel.
(3) WFA, DTB Enkhuizen, inv.nr. 40, 29 december 1709, inv.nr. 52, 28 december 1709 en
inv.nr. 98, 27 december 1709.
(4) WFA, DTB Enkhuizen, inv.nr. 40, 17 december 1709.
(5) WFA, DTB Enkhuizen, inv.nr. 37, 11 november 1685.
(6) Voor het huwelijk zie onder andere WFA, DTB Enkhuizen, inv.nr. 40, 23 augustus 1716. Daniel Davidsz bezocht op 12 augustus de notaris om het moedersdeel van zijn twee kinderen vast te leggen. WFA, Notarieel Archief Enkhuizen, inv.nr. 1226, akte 63.