Jan Gou van Wieringen

Het merendeel van de bemanning van de Huis te Warmelo was afkomstig uit de huidige provincie Noord-Holland. Onder hen bevond zich ook een matroos van het eiland Wieringen. Zijn naam is Jan Gou. In 2024 ging de Wieringer genealoog Jaap Lont op zoek naar deze opvarende in doop-, trouw- en begraafboeken. Al snel vond hij een Jan Jansz Gouw in het doopboek van Oosterland en Stroe. Maar de genealoog had gegronde reden om te twijfelen aan deze match en zocht verder.

 

Jan Jansz Gouw

Jan Jansz Gouw werd op 23 oktober 1718 gedoopt in de kerk van Oosterland.(1) Dat is drie jaar na de ramp met de Huis te Warmelo in de Finse Golf. Om die reden kan dopeling Jan Jansz Gouw onmogelijk matroos Jan Gou zijn. In het doopboek staan Jan Dirksz Rootjes en Jannetje Jans Gouw als ouders van het kind opgetekend. Dit Wieringer echtpaar had meer kinderen: een dochter Gerbrig Jans Rootjes, gedoopt in 1715 te Den Oever, en een zoon Maarten Jansz Blaauwboer die in 1723 in de kerk van Oosterland werd gedoopt.(2) Dat de drie kinderen verschillende achternamen kregen, is opvallend maar niet uitzonderlijk. Het laat vooral zien dat van vaste familienamen in de achttiende eeuw nog geen sprake was. Met zijn voor- en achternaam is dopeling Jan Jansz Gouw onmiskenbaar naar zijn grootvader van moederszijde vernoemd. En daarmee komt een tweede Jan Gouw van Wieringen in beeld.

 

Afbeelding: Kaart van het eiland Wieringen, vervaardigd door M. den Berger in 1756. (Noord-Hollands Archief)

 

Lidmatenlijst uit 1714

In 1714 kreeg de gereformeerde gemeente van Oosterland en Stroe een nieuwe predikant. Na zijn aanstelling ging hij op huisbezoek bij al zijn gemeenteleden. Eerst ging hij naar Oosterland, de daaropvolgende dag was hij in Den Oever en de derde dag bezocht hij Stroe. De huisbezoeken van de nieuwe predikant leverden een lidmatenlijst met 224 namen op. Onder de gemeenteleden in Den Oever vinden we de namen van Jan Rootjes en Jannetje Gouws. Zij staan bij elkaar en vormden toen ongetwijfeld al een huishouden.
In dezelfde lidmatenlijst vond genealoog Jaap Lont ook de naam Jan Gouw. Die volgt direct na Jannetje Gouws. Is hij de vader van Jannetje en maakte hij deel uit van hetzelfde huishouden? Op een later moment, na december 1714, is achter zijn naam ‘doodt’ geschreven.(3)

 

Van Vlieland

Gouw of Gou is op Wieringen een weinig voorkomende achternaam. In eerste instantie werden in de genealogische bronnen alleen Jan Jansz Gouw, zijn moeder Jannetje Jans Gouw en zijn vermoedelijke grootvader Jan Gouw aangetroffen. Van laatstgenoemde staat intussen wel vast dat hij van Vlieland kwam.
Op kerstdag 1695 werden een Jan Cornelisz Gouw en zijn vrouw Jantje Jans als lidmaten van de gereformeerde gemeente op Wieringen ingeschreven. Zij kwamen met attestatie van Oost-Vlieland en woonden op De Gest, een buurtschap iets ten westen van Den Oever.(4) Deze Jan Cornelisz Gouw zou wel eens de grootvader van Jan Jansz Gouw én de Wieringer matroos kunnen zijn. In dat geval was matroos Jan Gou in 1715, het jaar van aanmonstering, niet meer de jongste. Vermeldingen in het kerkarchief van Oost-Vlieland leren ons dat hij toen 56 jaar oud moet zijn geweest.(5)

Heeft matroos Jan Gou de ondergang van het fregat Huis te Warmelo overleefd? Het antwoord luidt ‘waarschijnlijk niet’. Maar op Wieringen leefde zijn naam voort in de naam van Jan Jansz Gouw die in 1718 werd gedoopt.

 

Afbeelding: Achttiende-eeuws gezicht op Den Oever met rechts korenmolen De Hoop. (Noord-Hollands Archief)

 

Deze bijdrage kwam tot stand dankzij Jaap Lont van Wieringen. Hij is voorzitter van de Genealogie commissie van de Historische Vereniging Wieringen.

 

(1) Regionaal Archief Alkmaar (RAA), DTB Wieringen, inv.nr. 7. Volgens een lidmatenlijst leefde Jan Jansz Gouw nog in 1747. Gegevens over een huwelijk van hem zijn niet gevonden.
(2) RAA, DTB Wieringen , inv.nr. 7, 16 juni 1715 en 7 maart 1723.
(3) RAA, DTB Wieringen , inv.nr. 6.
(4) RAA, DTB Wieringen , inv.nr. 6, 25 december 1695. Zie ook het lidmatenregister van Oost-Vlieland. Allefriezen.nl. Tresoar, DTB Oost-Vlieland, inv.nr. 745.
(5) In de kerkenraadsnotulen van Oost-Vlieland wordt Cornelis Pietersz van Leek de vader van Jan Cornelis Gouwt genoemd. Deze Jan werd op 16 juni 1658 gedoopt. Allefriezen.nl. Tresoar, DTB Oost-Vlieland, inv.nr. 745, 22 december 1689, en 741.