Het fregat Huis te Warmelo werd gecommandeerd door kapitein François de Groot uit Alkmaar. Hij werd op 21 maart 1713 door de Staten-Generaal benoemd tot kapitein-ter-zee, in dienst van de Admiraliteit van West-Friesland en het Noorderkwartier. Hij was op dat moment 36 jaar oud. Dankzij de voordrachtsbrief van de admiraliteit aan de Staten-Generaal weten we meer over zijn loopbaan.
Goede afkomst
François de Groot werd op 21 mei 1676 te Alkmaar gedoopt als zoon van Dirk de Groot en Catharina van Steenhuijsen. Vader Dirk was afkomstig uit Enkhuizen en vestigde zich als arts in Alkmaar. In de trouw- en doopregisters is zijn voornaam gelatiniseerd tot Theodorus waaruit status en geleerdheid spreekt. De moeder van kapitein François de Groot was geboren en getogen in Alkmaar. Haar vader Barthold van Steenhuijsen was schepen en bekleedde diverse bestuursfuncties. Eerdere generaties van de familie Van Steenhuijsen mogen tot de grondleggers van de Verenigde Oost-Indische Compagnie worden gerekend. De overgrootvader van Catharina was in 1602, het jaar waarin de VOC werd opgericht, bewindhebber van de kamer Enkhuizen en haar grootvader François van Steenhuijsen trad in zijn jonge jaren op als afgezant van de keizer van Japan. Catharina van Steenhuijsen overleed in 1683, haar man Dirk de Groot en de zevenjarige François achterlatend.
Loopbaan
In de periode 1693-1697 stond François de Groot onder de wapenen maar of hij het land diende in het Staatse leger of op de oorlogsvloot vermeldt de eerdergenoemde voordrachtsbrief van de admiraliteit niet. Wel staat in de brief dat hij de laatste jaren de rang van luitenant bekleedde. Na deze periode vertrok François de Groot als ‘commandeur van soldaten’ naar Indië. Zeer waarschijnlijk ging hij tweemaal een dienstverband van vijf jaar met de Compagnie aan want pas in februari 1713 kwam hij als luitenant thuis. De door de VOC gehanteerde termijn van vijf jaar was exclusief de reistijd naar en uit Oost-Indië. Waar François de Groot in het uitgestrekte werkgebied van de VOC verbleef, geeft de voordrachtsbrief niet prijs.
Kapitein-ter-zee
Kapitein-ter-zee was een ambt voor het leven. De West-Friese admiraliteit had twaalf kapiteins in vaste dienst die, ongeacht of zij aan wal of op zee verbleven, een salaris kregen. Dat gold niet voor de andere opvarenden van een oorlogsschip. Zij kregen alleen in actieve dienst betaald. De stad Alkmaar had recht op twee van de 12 kapiteinsplaatsen. Toen François de Groot in 1713 als kapitein-ter-zee werd benoemd, nam hij de plaats in van stadsgenoot Jan Witkop die enkele maanden eerder was overleden. In 1715 kreeg François de Groot het bevel over het fregat Huis te Warmelo. Het was zijn eerste en tevens laatste commando want de kapitein met VOC-achtergrond overleefde het ongeluk in de Finse Golf niet. Nog in hetzelfde jaar werd de vrijgekomen kapiteinspositie aan Jacob van Beijeren uit Alkmaar gegund.
Wie weet meer over François de Groot en zijn dienstverband bij de VOC?
Afbeelding: De karakteristieke Accijnstoren in Alkmaar aan het einde van de zeventiende eeuw. Volgens het ondertrouwregister woonde Dirk de Groot, de vader van de kapitein, op het Eiland dat via de houten brug op deze tekening bereikbaar was. (Regionaal Archief Alkmaar)
Willem van den Berg
Beste Peter Swart,
Ik zwerf bijna dagelijks in de onderwereld van Alkmaar, op zoek naar personen uit mijn Historisch Kadaster Alkmaar 1492-1918. Eergister ontdekte ik in een Weeskamer-inbreng het begin van het levensverhaal van Jan Pietersz, de (nagelaten) zoon van Pieter Wittcop, die in 1671 als bootsgezel in dienst van de VOC-kamer Enkhuizen uitvoer met De Gerechtigheid. Zijn maandceel (op naam van Pieter Cornelisz van Alkmaar) was 3 maanden p.j. bestemd voor een zusje, maar werd door de overbuurman ter Weeskamer besteld toen zij overleed. Witkop overleefde zelf zijn reis en bij thuiskomst uit Indië in 1678 kon hij de ceel weer ophalen. Hij trouwde in dat jaar en kreeg twee kinderen. Omdat hij als kapitein-ter-zee na zijn dood in dec. 1712 werd opgevolgd door François de Groot, ontdekte ik bij toeval jouw mooie, zorgvuldige website over de Huis te Warmelo.
Weet jij of Witkop ook kapitein vanaf 1708-1712 op dit fregat was?
Met vriendelijke groet,
Willem van den Berg
Peter Swart
Beste Willem,
Veel dank voor je bericht.
Nee, Jan Witkop is nooit kapitein op de Huis te Warmelo geweest.
Het fregat heeft maar 1 reis gemaakt: in 1715 onder bevel van Alkmaarder François de Groot.
Ik mail je gegevens over kapitein Witkop die ik in de loop van de tijd heb verzameld.
Met vriendelijke groet,
Peter